Huisartsen in Nederland zijn 1 uur per dag bezig met kleine kwalen die door de patiënt zelf opgelost hadden kunnen worden. Het aantal patiënten dat voor onschuldige klachten een beroep op de huisarts doet, neemt bovendien snel toe. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Ecorys naar het besparingspotentieel op de kosten van de gezondheidszorg door het stimuleren van zelfzorg. Tweede Kamerlid Anne Mulder (VVD) nam het rapport ‘Zelfzorg; via empowerment tot zelfredzaamheid’ in ontvangst.
De heer Mulder geeft aan dat eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van de consument essentiële uitgangspunten zijn om de zorg betaalbaar te houden. Hij verwacht dat er voor de kerst een discussie in de Tweede Kamer zal plaatsvinden over het totale zorglandschap: “Ik ben zeer benieuwd naar de reactie van de minister op dit rapport en de aangereikte aanbevelingen.”
Een op de 8 consulten betreft kleine kwaal
Op basis van gegevens uit huisartspraktijken (NIVEL) blijkt dat het in 13% van alle korte huisartsconsulten gaat om kleine kwalen waarbij zelfzorg mogelijk is. Een op de 8 consulten betreft dus een kwaal die door de patiënt zelf opgelost had kunnen worden, zonder tussenkomst van de huisarts. Dat is een voorzichtige schatting, aangezien klachten met een zelfzorgscore van minder dan 50% daarbij zelfs geheel buiten beschouwing zijn gelaten.
De drempel om met een klacht naar de huisarts te gaan wordt steeds lager. In de periode 2006 – 2009 is het aantal huisartscontacten voor kleine klachten met maar liefst 35% gegroeid, terwijl het totale aantal huisartscontacten in die periode ‘slechts’ 17% steeg. Onderzoeksleider Arthur ten Have van Ecorys geeft aan dat de directe consultkosten die met deze huisartsenzorg bij kleine kwalen zijn gemoeid, oplopen tot bijna 100 miljoen euro per jaar (2009). “De uitgaven aan voorgeschreven medicatie komen daar nog bij en schatten we op een veelvoud van dit bedrag.”
Het uitgevoerde onderzoek is innovatief omdat een wetenschappelijk gevalideerde definitie van kleine kwalen is ontwikkeld die aansluit bij de internationale classificatie van ziekten (ICPC). Hierdoor wordt kwantitatief en vergelijkend onderzoek op dit gebied mogelijk.
Samenwerking om zelfzorgpotentieel te benutten
Het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van brancheorganisatie Neprofarm, toont aan dat zelfzorg veel te bieden heeft. Het besparingspotentieel van zelfzorg zit niet alleen in de kosten van de consulten en de daarbij voorgeschreven medicatie, maar vooral in de ruimte die het aan huisartsen biedt om de eenvoudige ziekenhuiszorg te verlenen.
Ecorys doet in het rapport concrete aanbevelingen aan de diverse partijen (overheid, huisartsen, apothekers, drogisten en zorgverzekeraars) welke maatregelen zij in onderlinge samenhang kunnen nemen om zelfzorg te stimuleren. Daarbij gaat het niet alleen om financiële prikkels, maar vooral ook om voorlichting, advisering en opleiding.
Vice-voorzitter van Neprofarm Dirk Groen: “Veel consumenten zijn al zelfredzaam genoeg. Degenen die dat niet zijn, hebben een gezamenlijk duwtje in de rug nodig om daar waar mogelijk en verantwoord, meer zelfzorg toe te passen. Neprofarm draagt hieraan al enige jaren een steentje bij door de consumentenwebsite www.zelfzorg.nl, en wil graag samenwerken met de andere partijen om consument en patiënt zelfredzamer te maken”.
